تأثیر امواج الکترومغناطیس بر سلامت

امواج الکترومغناطیس چه تأثیری بر سلامت انسان دارند؟ آیا واقعا این امواج تأثیر منفی بر سلامت می‌گذارند؟

فناوری‌های نوین توانسته‌اند بسیاری از مشکلات زندگی انسان امروز را حل کنند. با این حال برخی از جنبه‌های فناوری، تأثیرات منفی هم به همراه خود آورده‌اند.  بحث در مورد امواج الکترومغناطیس و تأثیر آن بر چرخه بیولوژیکی همیشه در جریان بوده است و دانشمندان همواره به دنبال شواهد قابل اتکا در مورد تأثیرات این امواج بوده‌اند.

امواج الکترومغناطیس با دو منشأ طبیعی و انسانی، نقش مهمی در زندگی امروزه‌ی ما بازی می‌کنند. از این امواج برای ارتباطات رادیویی، تلویزیونی، شبکه‌های مخابراتی و تمامی ارتباطات بی‌سیم استفاده می‌کنند. بنابراین حضور میدان‌های الکترومغناطیس در اطراف ما روز‌به‌روز افزایش پیدا می‌کند و بدن ما در معرض این میدان‌­ها قرار دارد. همگام با افزایش کاربردهای امواج الکترومغناطیس در فناوری‌های نوین، تأثیرات بیولوژیکی این امواج به یکی از داغ‌ترین بحث‌ها در بین افراد بدل شده است که هر از چند گاهی، خبر آن در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود.

مهم‌ترین دلیل برای افزایش نگرانی‌ها در مورد تأثیر امواج الکترومغناطیس بر بدن انسان، افزایش دسترسی افراد به گوشی‌ موبایل است. امروزه کم‌تر کسی را می‌توان پیدا کرد که گوشی‌ موبایل با خود به همراه نداشته باشد. به علاوه نحوه‌ی کاربرد گوشی‌ موبایل طوری است که باید همواره آن‌را در نزدیک‌ترین فاصله از خود قرار دهیم. گوشی‌های موبایل جزء جدایی‌ناپذیری از زندگی روزمره‌ی انسان‌ها هستند که به معنی حضور مداوم انسان در نزدیک‌ترین فاصله به یک میدان الکنرومغناطیس خواهد بود. بنابراین مهم‌ترین سؤالی که امروز مطرح می‌شود نحوه‌ی تأثیر این امواج بر بدن است.

برای جمع‌بندی در مورد امواج الکترومغناطیس بهتر است این میدان­‌ها را به دسته‌های مختلف تقسیم کنیم و در مورد هر کدام جداگانه توضیح دهیم.

الف- فرکانس‌های رادیویی (۱۰۰ کیلوهرتز تا ۳۰۰ گیگاهرتز) برای ارتباطات بی‌سیم و تلفنی استفاده می‌شوند. پژوهش‌های انجام‌گرفته نشان می‌دهند که نشانه‌هایی از جمله سردرد، حالت تهوع یا خستگی ارتباطی به حضور فرکانس‌های رادیویی ندارند. چنین نشانه‌هایی بیشتر از تلقین‌های نادرست و داشتن پیش‌زمینه‌ی منفی در مورد این امواج نشأت می‌گیرند. از سویی دیگر استفاده‌ی کوتاه‌مدت (کم‌تر از ۱۰ سال) از وسایل ارتباطی در افزایش ریسک ابتلا به سرطان نقشی ندارد. برای بازه‌های زمانی بیشتر از ۱۰ سال به دلیل نبود شواهد کافی نمی‌توان اظهار نظری کرد. در این بین حتی اگر رابطه‌ای بین استفاده از گوشی‌های موبایل و تأثیر آن بر فعالیت‌های مغزی و خواب وجود داشته باشد، دانشمندان چیزی درباره نحوه و شدت این تأثیرگذاری نمی‌دانند.

ب- فرکانس‌های متوسط (۳۰۰ هرتز تا ۱۰۰ کیلوهرتز) از وسایلی نظیر نمایشگر‌های کامپیوتر گسیل می‌شوند. بیشتر مواجهه‌ی انسان با این فرکانس‌ها در محیط کار رخ می‌دهد. به همین دلیل تحقیقات زیادی در مورد تأثیر فرکانس‌های متوسط بر سلامت عمومی جامعه در مقیاسی بزرگ، نتایج مهمی به دست نیامده است.

پ- فرکانس­‌های خیلی پایین (کم‌تر از ۳۰۰ هرتز) توسط سیم‌های برق و وسایل الکتریکی منزل القاء می‌شوند. رابطه‌ی این نوع از میدان­‌های الکترومغناطیس با افزایش ریسک سرطان خون در کودکان را می‌توان پذیرفت و باید این نوع از فرکانس‌ها را در دسته‌ی سرطان‌زا قرار داد. با این حال رابطه‌ای بین خستگی، سردرد یا حالت تهوع با فرکانس‌های خیلی پایین وجود ندارد. همچنین نمی‌توان رابطه‌ی این فرکانس‌ها را با توسعه‌ی دیگر سرطان‌ها نظیر سرطان پستان پذیرفت.

اگرچه در مورد رابطه‌ی میدان‌های الکترومغناطیس با بدن انسان پژوهش‌های زیادی صورت گرفته است و اطلاعاتی هر چند جزئی از تأثیر آن‌ها بر بدن داریم؛ اما می‌توان گفت از تأثیر این امواج بر محیط زیست هیچ نمی‌دانیم.